Een staal opsturen naar het labo
Ik wil een staal opsturen voor analyse in het vislab
Wil je een nieuw aangekochte vis laten screenen op KHV, CEV? Heb je een probleem in de vijver en wil je laten nagaan of 1 van de ziektekiemen uit ons aanbod een rol speelt in het ziekteproces? Dat kan! Maar dan is het wel belangrijk om rekening te houden met een paar vereisten:
• De diagnose kan maar zo goed zijn als de kwaliteit van het staal. Dat wil zeggen dat het staal eerst en vooral correct moet genomen zijn. Vervolgens moet het staal correct bewaard worden en verzonden. Meer details vind je hieronder beschreven!
• Het interpreteren van resultaten is niet altijd zo evident of eenvoudig. De termen die gebruikt worden of kennis van al dan niet pathogenen die in het staal kunnen gevonden worden is niet voor iedereen weggelegd. Laat je daarom liefst bijstaan door een dierenarts.
• Wij treden op als tussenpersoon, we kunnen advies geven over welke test mogelijk en nuttig is, uitleg geven bij de resultaten maar stellen geen behandeling in naar aanleiding van onze bevindingen.
• Betreft het staal een swab voor “microbiële cultuur met antibiogram” dan is het essentieel om de verwijzende dierenarts mee te vermelden op het formulier en zijn contactgegevens! Deze kan de resultaten interpreteren en omzetten naar een gerichte behandeling. Die weet bijvoorbeeld wat het wil zeggen als een kiem intermediair gevoelig is en of daar dan een behandeling voor kan ingesteld worden.. kent de namen van de verschillende moleculen die vermeld staan op het rapport en weet hoe hij die moet toepassen en aan welke dosis.
• Als onze dierenarts deze interpretatie voor u moet gaan doen worden daar extra kosten voor in rekening gebracht. Antibiotica mogen bij wet niet vrij afgeleverd worden zonder dat wij de dieren onderzocht hebben!
• Alvorens we de resultaten van analysen gaan bekend maken dienen de kosten hiervoor ontvangen te zijn op onze rekening! Voor een vlot verloop: laat ons steeds weten wanneer er stalen verzonden zijn, mail ons eventueel al het anamneseformulier (je kan het hier op de site downloaden). Zodra de stalen ontvangen zijn sturen wij u dan een bevestiging van ontvangst met de rekening. Naargelang de doorlooptijd van de aangevraagde analyse(s) heeft u dan nog minstens 24u om het geld te storten en eventueel een betalingsbewijs aan te leveren.
• We krijgen meerdere stalen toegestuurd, zonder het anamneseformulier kunnen we niet weten wat er precies verwacht wordt, van wie het staal is en naar wie de uitslag moet!
• Hou rekening dat stalen die via de post verstuurd worden even onderweg kunnen zijn en in het slechtste geval verloren kunnen raken of beschadigd. Zorg voor de juiste frankering, sterk materiaal en een correcte verpakking (een swab in een standaard enveloppe met 1 zegel raakt wellicht beschadigd in de sorteermachine van de post!) Stalen uit Nederland zijn soms een week onderweg!
Hoe een correct staal nemen voor verdere analyse!?
nadeel aan een single-PCR is dat je zo specifiek gaat kijken naar 1 pathogeen maar dat veel ziektebeelden, en zeker in de zomer is dat het geval, multifactorieel zijn.
PCR
Voor analyses via PCR is het belangrijk dat we intact DNA ontvangen. Na de dood gaan eiwitten en weefsels denatureren en dus gewoon stuk gaan (bederven). Daarom is het van belang om stalen voor PCR liefst binnen de 24u na de dood te verzamelen. Je stopt het staal ook in alcohol van minstens 70° (ethanol, isopropanol). Per test hebben we maar 40mg nodig dus een klein stukje weefsel in een klein buisje met een kleine hoeveelheid alcohol is voldoende. Je mag tot 2 vissen combineren in 1 staal, bijvoorbeeld een stukje kieuw van 2 koi samen in 1 buisje. Voor screening is het handig dat je de status van 2 vissen gelijktijdig te weten komt. Bij ziekte heb je misschien stalen van 1 vis die ingeslapen werd omdat hij te ziek was maar heb je nog een andere vis met symptomen waarvan je bijvoorbeeld ook een stukje kieuw erbij kan doen. Neem bij ziekteprocessen steeds een staal van een vis met symptomen, zelfs als je KHV hebt in je vijver kunnen gezond ogende vissen negatief testen!
Eender welk potje of buisje dat goed sluit kan dienst doen als recipiënt. Zorg uiteraard dat het proper is bij aanvang. Ontsmettingsalcohol uit de huisapotheek is prima als bewaarmiddel.
Microbiologisch onderzoek
swab brengt daarom niet steeds de juiste oorzakelijke bacteriën aan het licht. Steek de swab liefst diep in de huid aan de rand van een letsel. Vaak hebben je vissen op meerdere plaatsen letsels, bemonster dan in dat geval de meest jonge actieve plek waar de bacteriën nog volop in groei zijn zonder dat er vuil en dood materiaal mee genomen worden. Het is uiteraard van belang dat de swab steriel is voor je er mee in de huid van je vis boort en dat je ook de swab maar op 1 enkele locatie bemonstert. We raden zeker aan om in het geval van gatenziekte 2 aparte swabs te nemen. Liefst van 2 verschillende vissen. Wij zetten beide swabs op cultuur, interpreteren ze en gaan verder met deze die een rol lijken te spelen in het ziekteproces. Laat een steriele swab niet vallen op de grond, stip niet per ongeluk het vijverwater aan, stip ook niet de center van een wonde aan of echt in het rot van een necrotische kieuw. Zulke zaken kunnen de resultaten negatief beïnvloeden.
Swabs kan je bekomen bij je arts, dierenarts of soms in de apotheek. Deze dienen steriel te zijn en transportmedium te bevatten om de kiemen tijdens transport levend te houden! Kijk eventueel op de foto om een voorbeeld te zien van een geschikte swab.
Wateranalyse
We krijgen ook water toegestuurd voor kiemdrukbepaling. Hiervoor hebben we niet veel water nodig maar is het vooral belangrijk dat je het staal gaat nemen op een moment dat er geen verstoring in de vijver heeft plaats gevonden en op een gemiddelde dag. Niet als de filters bijvoorbeeld al weken niet meer gedraineerd zijn, ook niet pas na het bijvullen van de vijver, niet tijdens een behandeling met ontsmettende producten, niet als er net flink in de vijver is geroerd met omwoeling van slib als gevolg,..
Een steriel potje is het meest geschikt. Als alternatief kan je ook een nieuwe verzegelde fles met drinkwater kopen in de supermarkt (33cl of 50cl bijvoorbeeld), deze leeg gieten en ineens vullen met vijverwater (luchtledig) en opsturen. Voor toxicologisch onderzoek moet er minstens 1 liter water beschikbaar zijn en dient dit in samenspraak binnen gebracht worden op de faculteit diergeneeskunde van de UGent.
Anamneseformulier
